In het kader van de maand van de filosofie heeft Tom-Jan Meeus in 2024 dit essay geschreven. Een wat mij betreft interessant, goed en ook zorgwekkend essay.
Interessant en goed omdat hij een helder chronologisch beeld geeft van de opkomst van het populisme over de afgelopen 20-25 jaar (opkomst Pim Fortuyn) in Nederland. Maar ook zorgwekkend om te lezen hoe andere partijen, tegen wil en dank, hierin meegezogen worden en hoeveel schade het anderen berokkent.
Ik heb het vooral ook vanuit het perspectief van organisatie ontwikkeling gelezen. En er zijn, dankzij het feit dat Meeus in dit essay citaten van o.a. Machiavelli en Mill op heeft genomen, wat mij betreft een aantal interessante parallellen te trekken naar de wijze waarop het in organisaties nu toegaat.
Ook in organisaties wordt te vaak de ‘korte termijn duidelijkheid’ geprevaleerd boven ‘de nuance opzoeken’, het niet weten toe te laten en het gesprek met elkaar aan te gaan over hoe het nu echt zit. Ja dit kost op de korte termijn tijd maar levert op de langere termijn veel tijd op. Waarom? Omdat er een genuanceerd (is in mijn ogen beter) besluit is genomen; omdat er draagvlak is ontstaan doordat mensen betrokken worden en gehoord zijn en mede daardoor verantwoordelijk gaan nemen in het realiseren van een gezamenlijk gekozen oplossing.
Citaat Mill:
“Wie één kant van de zaak kent, weet weinig van de zaak zelf. Zijn/haar argumenten kunnen goed zijn en het kan zo zijn dat niemand deze kan weerleggen. Maar als iemand gelijktijdig niet in staat is de argumentatie van de andere kant te weerleggen, als hij die niet kent, dan heeft deze persoon geen basis voor zijn/haar opvatting. De rationele positie is dan zijn/haar oordeel op te schorten.”
Deze uitspraak past geheel in de traditie van Deep Democracy (DD). De wijsheid van de minderheid wordt binnen DD gebruikt om een besluit beter te maken en meer draagvlak te geven. De meerderheid heeft een verantwoordelijkheid om voor de minderheid te zorgen.
Het is belangrijk om, ook binnen organisaties, de drang naar schijnduidelijkheid een halt toe te roepen. Door de tijd te nemen om elkaars standpunten te leren kennen en te begrijpen.